روح انسان هیچگاه قویتر و آزادهتر از زمانی نیست که از انتقام گرفتن صرف نظر میکند و شهامت بخشیدن یک ضرر و زیان را پیدا میکند. ادوین هابل چپین (Edwin Hubble Chapin واعظ آمریکایی)
چرا همه باید ببخشند؟ برای این موضوع یک دلیل واحد وجود ندارد، اما واضحترین آنها عباتند از: نگه داشتن خشم و عصبانیت در درون انسان از لحاظ جسمانی، ذهنی، روحی و روابط متقابل زیان بار است. کسانی که توانایی بخشیدن خود یا دیگران را ندارند بیشتر دچار افسردگی میشوند، با قساوت بیشتری با دیگران رفتار میکنند، کمتر خوشحال هستند و آمار مرگ و میر در آنها بالاتر است. اینها فقط بخشی از دلایل هستند.
بدون بخشش، خشم و عصبانیت درون انسان را فاسد میکند. زمانی که در گذشته گیر کردهایم و به دلیل اتفاقاتی که افتاده است هنوز عصبانی هستیم، آیندهای محدود و سرشار از کینهتوزی برای خودمان میسازیم. مکس لوکادو (Max Lucado واعظ و سخنران آمریکایی) این موضوع را به بهترین شکل بیان میکند. او میگوید: “نفرت سگ هاری است که به صاحب خود حمله میکند. انتقام، آتش خروشانی است که آتش افروز را نیز از پا درمیآورد. تند خویی تلهای است که شکارچی را نیز به دام میاندازد.” عصبانیت تعدیل شده حتی میتواند به اندازه اعتیاد مخرب باشد: هر دو در زمان استفاده حس خوبی میدهند اما سمی و خطرناک هستند.
متاسفانه کسانی هستند که در این رابطه دچار شک و تردید میشوند. اینها توئیت هایی هستند که در توئیتر گذاشته شدهاند:
-
“اینها را به یاد داشته باشید: فراموش کردن و بخشیدن. اما اگر کسی به شدت به شما آسیب رساند، مجبور نیستید او را ببخشید. کاری که در آن شرایط برای شما مناسب است را انجام دهید.”
-
“هر کس هر کار اشتباهی هم انجام دهد، من او را میبخشم و باید دست از اینکار بکشم.”
بخشش همیشه و در هر شرایطی برای شما خوب است.
یک نمونه بارز از قدرت بخشش را میتوانید در عملهای جراحی سوختگی دبنی اوین (Dabney Ewin) مشاهده کنید. بیماران او در حالی که تمام بدنشان سوخته است به بخش اورژانس آورده میشوند. در حالی که آنها به شدت درد میکشند و به خاطر آسیب دیدگی از دست خودشان و یا شخص دیگری عصبانی هستند، اوین مانند یک روانشناس با آنها شروع به صحبت میکند: “شما میتوانید از طریق وکیل بابت آسیب دیدگی شکایت کنید. شما حق دارید عصبانی باشید، اما برای الان از شما میخواهم از این حق خود چشم پوشی کرده و آن را فراموش کنید تا بتوانید انرژی خود را روی بهبود یافتن بگذارید و اجازه دهید خداوند ، طبیعت و یا هر چیزی که به آن اعتقاد دارید از حق شما دفاع گند. هر وقت احساس کردید عصبانیت شما فرو کش کرده است دست خود را بالا ببرید.” دکتر اوین میگوید: من بعد از گفتن این حرفها ساکت میشوم. وقتی آنها دست خود را بالا بردند، آنگاه میدانم که پیوند پوست جواب خواهد داد.
بعد از چندین دهه درمان بیماران سوختگی، اوین کشف کرد که نگرش بیماران او تاثیر بسیار زیادی در بهبود آنها دارد. او میگوید: “برای کسی که واقعا عصبانی باشد, اگر سه و یا چهار بار هم پیوند پوست انجام دهیم، بدن آنرا پس خواهد زد.” برای این پزشک کمک به بیماران در بخشیدن، اولین قدم در فرایند درمان است.
نمونه دگیر رابرت انرایت (Rober Enright) روانشناس رشد (Developmental Psychologist) در دانشگاه ویسکانسین مدیسون (University of Wisconsin-Madison) است که برای دههها درباره بخشش تحقیق کرده است. انرایت کشف کرد که آن دسته از بیماران عروق کرونری که دوره روانشناسی بخشش را پشت سر گذاشتهاند جریان خون در قلب آنها بهتر است و در نتیجه احتمال مرگ را کاهش میدهد. همچنین انرایت جزو محققانی است که روی بخشش درمانی برای معتادان کار کرده است. آنهایی که در ۱۲ جلسه که هفتهای دوبار تشکیل میشد شرکت کرده بودند، نسبت به دیگران افسردگی و اضطراب کمتری داشتند، عزت نفسشان بالاتر بود و خطر استفاده مجدد نیز پایینتر بود.
حقیقت این است که سود واقعی بخشش برای بخشنده است. تحقیقات همچنین نشان میدهند کسانی که به بخشش فکر میکنند نه تنها شادتر هستند بلکه سالمتر نیز هستند. درست متوجه شدید، حتی فکر کردن به بخشش نیز به بهبود سیستم عصبی و قلبی و عروقی کمک میکند. اما مزایای بیشتری نیز دارد:
-
سلامت جسمانی: علاوه بر تاثیر گذاری در آمار مرگ و میر، بخشش با عملکرد سیستم ایمنی بدن، کاهش کلسترول، کاهش فشار خون و کاهش خطر مشکلات قلبی نیز ارتباط دارد.
-
سلامت روانی: بخشش باعث میشود احساسات منفی (اضطراب و افسردگی) کمتری داشته باشیم، عزت نفسمان بالاتر برود، احساس اختیار عمل و آزادی بیشتری داشته باشیم و احساس کنیم ارتباط نزدیکتری با خداوند و دیگران داریم.
-
سلامت روابط: بخشش باعث میشود کیفیت روابط زناشویی بالاتر رفته و روابط عاشقانه بیشتری شکل بگیرد. وقتی خودمان و طرف مقابلمان را میبخشیم کینهها از بین میرود و دو طرف میتوانند اعتماد از دست رفته را از نو بسازند.
فرایند بخشش
با این حساب چگونه باید این مهارت را به دست آوریم؟ برای یادگیری بخشش ابتدا باید یاد بگیریم خودمان را ببخشیم، هر چند بخشیدن خودمان نیز میتواند چالش برانگیز باشد. اما وقتی متوجه شدیم بخشیدن خودمان به چه معناست، آنگاه اشتیاق بیشتری برای بخشیدن دیگران پیدا خواهیم کرد. به انسان بودن و جایز الخطا بودن خود اذعان کنید. وقتی قبول کنیم که انسان کاملی نیستیم و بپذیریم که اشتباهات بخشی از زندگی است، هضم اتفاقات آسانتر میشود. زندگی بالا و پایین زیاد دارد. بخشش یک مهارت است که با کمک آن میتوانیم شرایط مختلف زندگی را مدیریت کنیم.
برای شروع، یک خسارت و یا اشتباه کوچک را که قبلا سرسری بخشیدهاید اما هنوز آرامش و تجربه احساسی ناشی از بخشش را حس نمیکنید، انتخاب کنید. چرا با اشتباه کوچک شروع میکنیم؟ اگر شما بخواهید نواختن آلات موسیقی مانند پیانو را یاد بگیرید، در همان ابتدا سراغ نواختن در سیمفونی هوستون (Houston Symphony) نمیروید. بلکه برای به دست آوردن مهارت، نواختن قطعات اولیه را تمرین میکنید. در فرایند بخشش نیز اگر یک اشتباه بسیار سخت مانند اعتیاد و قتل را انتخاب کنید، ظرفیت کافی برای یادگیری و به کار بستن مهارت بخشش را نخواهید داشت.
از خودتان بپرسید آیا خشم و عصبانیت و یا حس انتقام گیری در خودتان نهفته دارید. اگر جواب مثبت است آیا وجود این حس سودمند است؟ آیا این گیر کردن در گذشته که شما را در باتلاقی از احساسات ناخواسته فرو میبرد، زندگی شما را بهتر کرده است؟ اگر پاسخ منفی است، به خاطر بسپارید که زندگی شما ساخته دست خودتان است. روی هر چیزی تمرکز کنید، در آن تجربه به دست خواهید آورد. پس سعی کنید روی افکار مثبت تمرکز کنید. خشم و عصبانیت را رها کنید. بخشش واقعا بیشتر به رابطهای که ما با خودمان داریم مربوط میشود تا چیزی یا کسی که میخواهیم ببخشیم. ما باید بهترین دوست خودمان باشیم، اما در عوض همیشه خودمان را قضاوت کرده و شرمنده میشویم و یا خودمان را شماتت میکنیم. گذشته را بپذیرید، در مورد آن تحقیق کنید، آنرا با دیگریان به اشتراک بگذارید، آنرا درک کنید و سپس توجه خود را روی چیزهای مفید متمرکز کنید: بهبودی، اهداف، آرزوها، کمک به دیگران و یا استفاده معنا دار از انرژی خود.
بخشش بدی ها را خنثی میکند.
میدانید تعصب منفی چقدر قدرتمند است؟ زمانی که به تصاویر ترسناک نگاه میکنیم مغز ما بیشتر به جوش میآید و ما تاثیر حقایق اتفاقات منفی را بهتر از اتفاقات مثبت به خاطر میآوریم.
به این معنی که حتی در صورت فراموش کردن، ترس باعث میشود آتش خشم هر از گاهی زبانه بکشد. وقتی این اتفاق میافتد، به خودتان یادآوری کنید که شما این موضوع را بخشیدهاید و باید به جلو حرکت کنید. در صورت لزوم فرایند بخشش را تکرار کنید، حواس خود را روی اهداف و فعالیتهای با معنی و سالم بگذارید.
منبع
نظرات